Τίτλος πάθησης
Αποκολληση αμφιβληστροειδους, ρηγματογενής, ελκτική, εξιδρωματική.

Περιγραφή
Η αποκολληση αμφιβληστροειδους συμβαίνει όταν διαχωρίζεται η εσωτερική στοιβάδα του αμφιβληστροειδούς, η οποία λέγεται νευροεπιθήλιο, απο την υποκείμενη στοιβάδα του μελαγχρόου επιθηλίου. Ανάλογα με τον μηχανισμό που προκαλεί την αποκόλληση διακρίνουμε 3 κατηγορίες:

1. Ρηγματογενής αποκολληση αμφιβληστροειδους, η οποία αντιπροσωπεύει τη συχνότερη περίπτωση και πιο τυπική της έννοιας της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς που γνωρίζει ευρέως και ο κόσμος. Σχετίζεται με την οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς, η οποία συμβαίνει φυσιολογικά με την πάροδο της ηλικίας ή σε υψηλούς μύωπες σε νεότερες ηλικίες. Η αποκόλληση του υαλοειδούς, εφόσον γίνει απότομα, μπορεί να δημιουργήσει μια ή περισσότερες ρωγμές στον αμφιβληστροειδή. Εφόσον οι ρωγμές αυτές δεν περιχαρακωθούν έγκαιρα με λέϊζερ, τότε μπορεί να οδηγήσουν σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.
2. Ελκτική αποκολληση αμφιβληστροειδους, στην οποία ο μηχανισμός συνίσταται σε έλξη που ασκείται στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς απο ινώδη συνδετικό ιστό. Ο ιστός αυτός προκύπτει συνήθως λόγω παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.
3. Εξιδρωματική αποκολληση αμφιβληστροειδους, η οποία προκύπτει στα πλαίσια κάποιας φλεγμονής, οπίσθιας ραγοειδίτιδας ή οπίσθιας σκληρίτιδας. Χαρακτηριστική περίπτωση φλεγμονής με εξιδρωματική αποκόλληση είναι η νόσος Vogt-Koyanagi-Harada η οποία ανήκει στις κοκκιωματώδεις χοριοειδίτιδες του στρώματος.

Καταστάσεις με τις οποίες μπορεί να συνδυαστεί
Ρωγμή αμφιβληστροειδούς, οφθαλμικές φλεγμονές- οπίσθιες ραγοειδίτιδες όπως νόσος Vogt-Koyanagi-Harada, οπίσθια σκληρίτιδα αγγειακές παθήσεις αμφιβληστροειδούς-διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Συμπτώματα – Κλινική Εικόνα
Παραμόρφωση των ειδώλων, θόλωση κεντρικής όρασης (οδήγηση, διάβασμα), στράβωμα-καμπύλωση των περιγραμμάτων των αντικειμένων.

Διάγνωση – Εξετάσεις
Η διάγνωση γίνεται καταρχάς με βυθοσκόπηση στη σχισμοειδή λυχνία. Η ρηγματογενής και ελκτική αποκόλληση έχουν συγκεκριμένη, χαρακτηριστική συνήθως, εικόνα και χρειάζεται ενδελεχής έλεγχος της περιφέρειας του βυθού για την ανεύρεση των υπεύθυνων ρωγμών.  Κατόπιν, ακολουθεί η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT), η οποία είναι και η εξέταση εκλογής για την ακριβή διάγνωση και απεικόνιση των ανατομικών στοιβάδων της ωχράς, όπου και φαίνεται η υπέγερση του νευροεπιθηλίου στην εξιδρωματική αποκόλληση. Ο αγγειογραφικός έλεγχος στην τελευταία περίπτωση είναι απαραίτητος για τη διάγνωση και ορισμένες φορές δίδει χαρακτηριστικές εικόνες. Συμπληρωματικά το υπερηχογράφημα του οφθαλμού μπορεί επίσης να βοηθήσει, ειδικά στην οπίσθια σκληρίτιδα.

Αντιμετώπιση – Φαρμακευτική
Αφορά στην εξιδρωματική αποκολληση αμφιβληστροειδους και στις αιτίες που την προκαλούν. Η νόσος Harada, στην οξεία φάση της αποκόλλησης απαιτεί συνήθως τη χορήγηση ενδοφλέβιας κορτιζόνης σε υψηλές δόσεις καθώς και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κορτιζόνη χρειάζεται και στην οπίσθια σκληρίτιδα.

Αντιμετώπιση – Χειρουργική
Αφορά στη ρηγματογενή και ελκτική αποκολληση αμφιβληστροειδους. Η πρώτη απαιτεί άμεση επέμβαση εφόσον η ωχρά παραμένει κολλημένη. Εάν η ωχρά έχει κι αυτή αποκολληθεί, τότε η επέμβαση μπορεί να καθυστερήσει κάποιες ημέρες. Η ελκτική μορφή μπορεί να προγραμματισθεί και είναι σε κάποιες περιπτώσεις αρκετά δύσκολο και εργώδες χειρουργείο. Η ενδεδειγμένη χειρουργική επέμβαση σήμερα είναι επι το πλείστον η υαλοειδεκτομή-βιτρεκτομή. Καθαρίζεται το υαλοειδές, η γέλη δηλαδή που καταλαμβάνει την οπίσθια κοιλότητα (ημιμόριο) του οφθαλμού και εν συνεχεία «σφραγίζονται» οι υπεύθυνες ρωγμές με ειδική τεχνική κρυοπηξίας ή λέϊζερ. Στην ελκτική αποκόλληση ή στην χρόνια ρηγματογενή μπορεί να χρειαστεί ένθεση σιλικόνης στο εσωτερικό του ματιού ή αερίου συνηθέστερα, σε πιο απλές περιπτώσεις, για να κλείσουν οι ρωγμές και να μην υποτροπιάσει η αποκόλληση. Παλαιότερη χειρουργική τεχνική είναι αυτή με τοποθέτηση σκληρικού μοσχεύματος που διατηρεί ακόμη κάποιες περιορισμένες ενδείξεις σε μικρής έκτασης αποκολλήσεις και καθαρά διαθλαστικά μέσα.

Πρόγνωση
Συνήθως είναι καλή για την όραση μετά απο το χειρουργείο, εφόσον αυτό γίνει έγκαιρα και δεν έχει ξεκολλήσει η ωχρά κηλίδα. Η τελική όραση εξαρτάται απο την αρχική προ του χειρουργείου όραση. Όσο καλύτερη είναι η προεγχειρητική όραση, τόσο καλύτερη και η μετεγχειρητική κατά κανόνα. Στη διαβητική νόσο του ματιού με ελκτική αποκόλληση η πρόγνωση είναι πιο επιφυλακτική.

Πρόληψη – Check-up
Μετά την επέμβαση χρειάζεται έλεγχος που γίνεται με την κλινική εξέταση-βυθοσκόπηση και το OCT, περιοδικά, ώστε να προληφθεί το ενδεχόμενο τυχόν υποτροπής της αποκόλλησης. Βέβαια στις παθολογικές περιπτώσεις εξιδρωματικής αποκόλλησης, όπου χορηγείται ανοσοκατασταλτική αγωγή, απαιτείται παρακολούθηση με εργαστηριακές εξετάσεις ανα 2-3μηνο περίπου, ώστε να γίνουν έγκαιρα αντιληπτές τυχόν παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής.