Απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς
Η απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς είναι μια σοβαρή αγγειακή πάθηση του βυθού του οφθαλμού, η οποία προκαλεί απότομη και μεγάλη μείωση της όρασης. Σχεδόν πάντα η μείωση της όρασης είναι ανώδυνη.
Η απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς συμβαίνει σαν «κεραυνός εν αιθρία». Οι ασθενείς περιγράφουν ξαφνικά και απότομα, χωρίς προειδοποιητικά σημάδια, σκοτείνιασμα εώς και πλήρη αμάυρωση της όρασης του ενός οφθαλμού. Η νόσος προκαλείται απο την απόφραξη του αυλού της κεντρικής αρτηρίας που τροφοδοτεί τον αμφιβληστροειδή απο κάποιο έμβολο. Το έμβολο μπορεί να είναι απο χοληστερίνη (απόσπαση τμήματος μαλακής αθηρωματικής πλάκας απο τις καρωτίδες), ή απο σηπτικό και φλεγμονώδες υλικό (σηπτικά έμβολα), σε ασθενείς με λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα. Επίσης, συχνά μετά απο κολπική μαρμαρυγή μπορεί να προκληθεί εμβολή. Ανάλογα με το μέγεθος του εμβόλου μπορεί να προκύψει απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς ή κλαδικής αρτηρίας απο μικρότερα έμβολα. Στην δεύτερη περίπτωση τα έμβολα είναι ορατά σε κάποια αγγεική διακλάδωση, ενω στην απόφραξη κεντρικής αρτηρίας δεν είναι εμφανή.
Η κλινική εικόνα είναι αυτή της διάχυτης λεύκανσης στον οπίσθιο πόλο στην περιοχή της ωχράς κηλίδας. Η λεύκανση προκαλείται απο την ισχαιμία του αμφιβληστροειδή χιτώνα, ενώ το κέντρο της ωχράς κηλίδας φαίνεται συνήθως ροδαλό κόκκινο, σημείο που ονομάζεται «κερασόχρους ωχρά».
Η διάγνωση είναι συνήθως προφανής με τη βυθοσκόπηση, δηλαδή την εξέταση του βυθού του οφθαλμού που απαιτεί πρώτα τη διαστολή της κόρης με ειδικά κολλύρια. Εφόσον η απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς είναι πρόσφατη, μερικών ημερών, η διάγνωση με βάση και το ιστορικό είναι εύκολη.
Επιπλέον απεικονιστικές εξετάσεις δεν απαιτούνται συνήθως. Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) την ωχρά μπορεί να καταδείξει ώς επιπλέον επβεβαίωση το ισχαιμικό οίδημα του αμφιβληστροειδή, μια ειδική μορφή οιδήματος χωρίς παρουσία υγρού στον αμφιβληστροειδή. Σε μεταγενέστερο στάδιο η εικόνα είναι αυτή της ατροφίας και λέπτυνσης της ωχρά κηλίδας, η οποία φαίνεται κλινικά αλλά και με την OCT.
Δείτε παρακάτω την εικόνα ασθενούς που προσήλθε με συμπτώματα συμβατά με τη νόσο και απεικονίζεται η απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς στην έγχρωμη φωτογραφία βυθού αλλά και στην OCT.
Θεραπευτικά, δυστυχώς, οι δυνατότητες στην απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς είναι πολύ περιορισμένες. Εάν ο ασθενής προσέλθει αμέσως, δηλαδή τις πρώτες 2 ώρες, ο στόχος είναι με παρακέντηση του προσθίου θαλάμου και αφαίρεση υδατοειδούς υγρού ή οφθαλμικό μασάζ να προκαλέσουμε υποτονία στο βολβό, ώστε να υποχωρήσει το έμβολο απο το σημείο ενσφήνωσης και να απελευθερωθεί η αποφραχθείσα αρτηριακή κυκλοφορία. Πέραν του χρονικού ορίου των 2 ωρών, δυστυχώς, η βλάβη στην κεντρική όραση είναι πολύ μεγάλη και μη αναστρέψιμη. Πάντως, ο ασθενής παραπέμπεται σε καρδιολόγο για εκτίμηση καρδιακής και αγγειακής νόσου που ενίοτε σχετίζονται.