Dr. Παναγιώτης Μαλάμος

Διεύθυνση:

Βασ. Σοφίας 82, Αθήνα

Τοξοπλάσμωση του οπτικού νεύρου

Γενικά

Η τοξοπλάσμωση του οπτικού νεύρου αποτελεί μια ιδιαίτερη φλεγμονώδη προσβολή του οπτικού νεύρου από το τοξόπλασμα. Το τοξόπλασμα είναι το παράσιτο που προκαλεί τη συχνότερη οπίσθια λοιμώδη ραγοειδίτιδα. Ανάλογα με την εντόπιση της φλεγμονής στο βυθό προκύπτουν διάφορες κλινικές παραλλαγές της τοξοπλάσμωσης.

Παρουσίαση περιστατικού

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε περιστατικό με τοξοπλάσμωση στο οπτικό νεύρο. Το ενδιαφέρον του περιστατικού εστιάζεται στην διαγνωστική σύγχυση που αρχικά προκάλεσε. Η περίπτωση θεωρήθηκε λανθασμένα οπτική νευρίτιδα λόγω πολλαπλής σκλήρυνσης. Λανθασμένα διότι η οπισθοβολβική νευρίτιδα από πολλαπλή σκλήρυνση (απομυελίνωση) δεν προκαλεί ποτέ σχεδόν οίδημα οπτικού νεύρου. Πάσχει μόνο η οπίσθια μοίρα του νεύρου (εξ’ου και ο όρος οπισθοβολβική).

Τοξοπλάσμωση οπτικού νεύρου με λευκωπή εστία στο οπτικό νεύρο.

Διάγνωση

Στο παρόν περιστατικό, διακρίνεται λευκωπή φλεγμονώδης εστία στον αμφιβληστροειδή δίπλα στο οπτικό νεύρο. Μάλιστα προσβάλλεται και μέρος της κεφαλής του οπτικού νεύρου. Ο αγγειογραφικός έλεγχος δείχνει τη φλεγμονώδη εστία αμφιβληστροειδίτιδας. Η τομογραφία αποκαλύπτει το επίπεδο της βλάβης εντός του αμφ/δούς και δείχνει και την ήπια φλεγμονή στο υαλοειδές (υαλίτιδα). Εδώ βέβαια, η υαλίτιδα ήταν ελάχιστη και αυτό ήταν ένα άλλο άτυπο στοιχείο. Συνήθως, η τοξοπλάσμωση προκαλεί έντονη υαλίτιδα που δυσχεραίνει ακόμα και την βυθοσκόπηση.

Τοξοπλάσμωση οπτικού νεύρου, όπως απεικονίζεται με τομογραφία (OCT). Η εστία της φλεγμονής απεικονίζεται παχιά και υπερανακλαστική. Παρατηρείστε τα μικρά υπερανακλαστικά κοκκία επάνω στο μαύρο φόντο. Αυτά είναι κύτταρα φλεγμονής μέσα στο υαλοειδές (υαλίτιδα)
Ψηφιακή φλουροαγγειογραφία και αγγειογραφία ινδοκυανίνης σε ασθενή με τοξοπλάσμωση οπτικού νεύρου.

Διαγνωστικά, έγινε παρακέντηση του προσθίου θαλάμου με λεπτή βελόνα και ελήφθη υδατοειδές υγρό. Το δείγμα εστάλη σε ειδικό εργαστήριο για μοριακή ανάλυση (PCR). Ζητήθηκαν τα πιο ύποπτα παθογόνα μικρόβια και το αποτέλεσμα ήταν θετικό για ανίχνευση DNA του παρασίτου Toxoplasma gondii. Επίσης θετικά βγήκαν και τα αντισώματα έναντι του παρασίτου στον ορό. Ωστόσο, η λήψη υγρού μέσα από το μάτι είναι απαραίτητη για επιβεβαίωση της διάγνωσης.

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από την ένταση της φλεγμονής και τη θέση που εντοπίζεται αυτή. Εάν η αντίδραση του υαλοειδούς είναι ήπια και η εστία φλεγμονής μακριά από ευαίσθητες δομές, τότε μπορεί να μην δοθεί θεραπεία. Ως ευαίσθητες δομές θεωρούνται  η ωχρά κηλίδα, το οπτικό νεύρο και τα μεγάλα αγγεία.

Ο ίδιος ασθενής με τοξοπλάσμωση οπτικού νεύρου μετά από θεραπεία. Παρατηρείστε την μεγάλη υποχώρηση της λευκωπής φλεγμονώδους εστίας δίπλα από το οπτικό νεύρο.

Στην περίπτωση που παρουσιάζουμε είχαμε προσβολή του οπτικού νεύρου. Μάλιστα ο ασθενής εξαιτίας αυτής της προσβολής βλέπει μια σκιά που αποτυπώνεται στην εξέταση των οπτικών πεδίων, ως σκότωμα μαύρου χρώματος. Επομένως, ετέθη σε πρωτόκολλο πλήρους θεραπείας με συνδυασμό αντιπαρασιτικών φαρμάκων και κορτιζόνη από το στόμα για την υποχώρηση της φλεγμονής.

Τοξοπλάσμωση οπτικού νεύρου με προσβολή των οπτικών ινών και δεσμιδικό σκότωμα (μαύρη σκιά στο κατώτερο κροταφικό πεδίο)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Μετά από 4 εβδομάδες θεραπείας η τοξοπλάσμωση του οπτικού νεύρου έχει υποχωρήσει πλήρως. Ωστόσο, ο ασθενής εξακολουθεί να βλέπει την σκούρα σκιά. Αυτό υποδηλώνει ότι η βλάβη στο οπτικό νεύρο ενδεχομένως είναι μόνιμη. Επομένως κρίθηκε απαραίτητη η χορήγηση χημειοπροφύλαξης για 1-1.5 χρόνο με αντιβιοτική θεραπεία, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα υποτροπής. Η τοξοπλάσμωση υποτροπιάζει συνήθως δίπλα στην αρχική εστία. Συνεπώς, αν αυτό συμβεί δίπλα στο οπτικό νεύρο ο κίνδυνος μεγαλύτερης βλάβης και σκοτώματος στην όραση είναι υπαρκτός.